Έαν προσπαθήσουμε να ιεραρχήσουμε τις λευκές συσκευές με κριτήριο την αναγκαιότητα ύπαρξης τους στον οικιακό εξοπλισμό, το "ψυγείο" θα καταλάβει μία από τις πρώτες θέσεις. Όμως πόσο ενημερωμένοι είμαστε για τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του και τις πρόσθετες λειτουργίες που μπορεί να επιτελέσει, έτσι ώστε να επιλέξουμε το μοντέλο που θα καλύψει με τον βέλτιστο τρόπο τις ανάγκες μας;
Χωρητικότητα και Διάσταση
Ξεκινώντας την έρευνα αγοράς
θα πρέπει να αναρωτηθούμε για την χωρητικότητά του. Με τον όρο χωρητικότητα αναφερόμαστε στον διαθέσιμο προς εκμετάλλευση χώρο, εντός τη συσκευής. Η χωρητικότητα μετριέται σε λίτρα (lt). Σε αρκετά μοντέλα αναγράφονται ξεχωριστά τα λίτρα της ψύξης, της κατάψυξης και η συνολική χωρητικότητα. Παρ' ότι η χωρητικότητα του ψυγείου εμπεριέχει κυρίως υποκειμενικά κριτήρια, πολύ συχνά καθορίζεται από τους περιορισμούς στις εξωτερικές διαστάσεις του ψυγείου κατά το σχεδιασμό της κουζίνας. Επί παραδείγματι, εάν η διαρρύθμιση της κουζίνας είναι τέτοια ώστε να μην επιτρέπει την εγκατάσταση ψυγείου με πλάτος μεγαλύτερο από 60cm, τότε είναι ιδιαίτερα δύσκολο να μπορέσουμε να προμηθευτούμε ένα ψυγείο συνολικής χωρητικότητας 500lt. Συμπερασματικά οι περιορισμοί στις διαστάσεις του ψυγείου θέτουν περιορισμούς στη χωρητικότητά του.
Κατά την μέτρηση των διαστάσεων του ψυγείου, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι απαιτείται ελεύθερος χώρος γύρω από αυτό, έτσι ώστε να λειτουργήσει αποδοτικά. Συγκεκριμένα θα πρέπει να υπολογίσουμε την ύπαρξη ελεύθερου χώρου σε απόσταση 2,5 cm από την κάθε πλευρική επιφάνεια, 5cm από την πίσω πλευρά και 10cm από το πάνω μέρος του ψυγείου
Τύποι ψυγείων
Κατά την έρευνα αγοράς μπορούμε να παρατηρήσουμε μία μεγάλη ποικιλία σε τύπους ψυγείων.
Πολλαπλές εξωτερικές πόρτες
| Ψυγεία άνω κατάψυξης | Ψυγεία κάτω κατάψυξης |
 |  |
Αποτελούν την πλέον κλασσική και αναγνωρίσιμη μορφή ψυγείου. Όπως υποδηλώνει η ονομασία τους ο χώρος της κατάψυξης βρίσκεται πάνω από αυτόν της ψύξης, είναι αρκετά μικρότερος και ενιαίος. Για το λόγο αυτό ίσως να μην αποτελούν την πλέον ενδεδειγμένη λύση σε περιπτώσεις όπου οι διατροφικές μας συνήθειες επιβάλουν ιδιαίτερα ευρύχωρη κατάψυξη. Τα λαχανικά και τα φρούτα (μέρος της μεσογειακής διατροφής) φυλάσσονται στο χαμηλότερο ράφι του ψυγείου με αποτέλεσμα η πρόσβαση σε αυτά να μη χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη εργονομία. | Στα ψυγεία κάτω κατάψυξης, όπως είναι προφανές από την ονομασία τους, ο χώρος της κατάψυξης βρίσκεται κάτω από αυτόν της ψύξης. Οφείλουν τη ραγδαία υιοθέτησή τους, από την πλειονότητα των κατασκευαστών, στην αυξημένη εργονομία τους. Τα τρόφιμα που αποθηκεύονται στο χώρο της ψύξης αποτελούν τη κατηγορία τροφίμων που θα αναζητήσουμε με μεγαλύτερη συχνότητα εντός της μέρας και στα οποία μπορούμε να έχουμε πρόσβαση χωρίς επίπονες κινήσεις, εφόσον επιλέξουμε ψυγείο της συγκεκριμένης κατηγορίας. Ο χώρος της κατάψυξης είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον αντίστοιχο χώρο των ψυγείων άνω κατάψυξης ίδιας συνολικής χωρητικότητας και επιπρόσθετα χωρίζεται με τη βοήθεια ραφιών, δίδοντας δυνατότητες καλύτερης ταξινόμησης των τροφίμων. Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αύξηση του χώρου της κατάψυξης περιορίζει τον χώρο της ψύξης σε σχέση με ένα ψυγείο άνω κατάψυξης ίδιας συνολικής χωρητικότητας. |
| Side by side (Ντουλάπες) | Γαλλικά |
 |  |
Τα "side by side" ψυγεία ή αλλιώς "ντουλάπες" έχουν δύο πόρτες, συνήθως ανομοιόμορφες από πλευράς πλάτους, οι οποίες εκτελούν κίνηση παρόμοια με αυτή των φύλλων μίας ντουλάπας. Η πλέον στενή πόρτα αφορά την κατάψυξη ενώ η άλλη την ψύξη. Το βασικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου σχεδιασμού έγκειται στη δυνατότητα τοποθέτησης σε εύχρηστο σημείο των τροφίμων συχνής κατανάλωσης, τόσο στη ψύξη όσο και στη κατάψυξη. Επίσης ο ελεύθερος χώρος που απαιτείται για το άνοιγμα των φύλλων της ντουλάπας είναι μικρότερος σε σχέση με αυτόν στη περίπτωση των ψυγείων άνω ή κάτω κατάψυξης, τα οποία είναι εξοπλισμένα με ενιαίες και πλατύτερες πόρτες. Όμως ο κατακόρυφος διαχωρισμός της συσκευής σε ψύξη και κατάψυξη, έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό του πλάτους σε κάθε ράφι. Ως εκ τούτου η αποθήκευση των τροφίμων επιβάλλεται να γίνεται σε σκεύη περιορισμένου μεγέθους. Τα "side by side" ψυγεία είναι συνήθως εξοπλισμένα με πρόσθετες λειτουργίες όπως έξοδο κρύου νερού ή/και πάγου, mini bar που μειώνουν τη χωρητικότητα της συσκευής. | Τα Γαλλικά ψυγεία αποτελούν υβρίδιο των ψυγείων κάτω κατάψυξης και "side by side", διότι δανείζονται χαρακτηριστικά και από τις δύο κατηγορίες. Ο χώρος της ψύξης βρίσκεται πάνω από το χώρο της κατάψυξης. Όμως σε αυτή την περίπτωση η κατάψυξη είναι εξωτερικό ράφι/α. Με το τρόπο αυτό μπορούμε να αναζητήσουμε/ αποθηκεύσουμε τρόφιμα αυτόνομα σε κάθε επίπεδο της κατάψυξης (εφόσον υπάρχουν δύο ή περισσότερα ράφια), ενώ ο χειρισμός ραφιού χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη εργονομία σε σχέση με τον χειρισμό πόρτας. Ό χώρος της ψύξης είναι εξοπλισμένος με δύο πόρτες (φύλλα ντουλάπας), ενώ χαρακτηρίζεται από πλατύτερα ράφια σε σχέση με τα αντίστοιχα ράφια των side by side ψυγείων. |
Ψυγεία μοναδικής εξωτερικής πόρτας
Ψυγείο συντήρησης
Τα ψυγεία συντήρησης χαρακτηρίζονται από την απουσία χώρου κατάψυξης. Μπορούμε να τα διαχωρίσουμε περαιτέρω σε μοντέλα ιδιαίτερα μικρών διαστάσεων (mini) που προορίζονται για εγκατάσταση σε χώρους όπως γραφεία, ξενοδοχεία κ.λ.π. και σε μοντέλα πλήρους μεγέθους που συνδυάζονται με ξεχωριστό καταψύκτη.
Ψυγείο με εσωτερική κατάψυξη
Τα συγκεκριμένα μοντέλα αποτελούν πρόδρομο των ψυγείων άνω κατάψυξης. Σε αυτά ο χώρος της κατάψυξης βρίσκεται πάνω από αυτόν της ψύξης χωρίς την ύπαρξη αυτόνομης εξωτερικής πόρτας. Συνεπώς η πρόσβαση στο χώρο της κατάψυξης προϋποθέτει το διαδοχικό άνοιγμα δύο πορτών, μίας εξωτερικής και μίας εσωτερικής. Αποτέλεσμα του παραπάνω σχεδιασμού είναι οι αυξημένες απώλειες από το χώρο της συντήρησης κάθε φορά που επιθυμούμε να έχουμε πρόσβαση στη κατάψυξη του ψυγείου, ενώ παράλληλα ο χώρος της κατάψυξης είναι ακόμα μικρότερος από τον αντίστοιχο χώρο στα ψυγεία άνω κατάψυξης ίδιας συνολικής χωρητικότητας.
Εντοιχιζόμενο ή Ελεύθερο
Εντοιχιζόμενα χαρακτηρίζονται τα ψυγεία που εγκαθίστανται εντός κατάλληλα διαμορφωμένου "κουτιού", ενώ ελεύθερα όσα δεν απαιτούν την ύπαρξης αντίστοιχης κατασκευής και εγκαθίστανται κατ' ευθείαν στο σημείο που επιθυμούμε χωρίς περαιτέρω προετοιμασία. Τα εντοιχιζόμενα ψυγεία έχουν κατά κανόνα χαμηλότερες επιδόσεις από τα αντίστοιχα "ελεύθερα", λόγω του περιορισμένου αερισμού τους εντός του κουτιού εντοίχισης, ενώ είναι πάντα μικρότερα (σε χωρητικότητα) από τα αντίστοιχα ελεύθερα που θα μπορούσαν να τοποθετηθούν στον ίδιο σημείο. Το γεγονός αυτό οφείλεται στο χώρο που αναγκαστικά καταλαμβάνει το κουτί εντοιχισμού και στην απόσταση που απαιτείται να υπάρχει εσωτερικά μεταξύ αυτού και της συσκευής. Ο εντοιχισμός του ψυγείου προτιμάται κυρίως για αισθητικούς λόγους.
Ενεργειακή κλάση & Ετήσια κατανάλωση ρεύματος
Το ψυγείο αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους οικιακούς καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος. Η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο γεγονός ότι είναι η μοναδική ηλεκτρική συσκευή του οικιακού εξοπλισμού που δουλεύει ακατάπαυστα, σχεδόν καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Συνεπώς ο αποδοτικός τρόπος λειτουργίας του, από άποψη κατανάλωσης ρεύματος, αναμένεται να αποτελέσει βασικό κριτήριο επιλογής. Τα μοντέλα των ψυγείων κατατάσσονται σε ενεργειακές κλάσεις με βάση τη σύγκριση της ετήσιας κατανάλωσης ρεύματος που παρουσιάζουν, σε σχέση με την κατανάλωση συσκευών αναφοράς ίδιου μεγέθους και τύπου (μόνο ψύξης ή ψύξης - κατάψυξης). Με βάση τα προαναφερόμενα, τα μοντέλα των ψυγείων κατατάσσονται σε 10 ενεργειακές κλάσεις όπως φαίνεται στο σχήμα. Τα ψυγεία που εντάσσονται στην ενεργειακή κλάση "Α+++" αποτελούν τα πλέον αποδοτικά, ενώ όσα ανήκουν στη κατηγορία "G" είναι τα λιγότερα αποδοτικά.
Η ενεργειακή κλάση ενός ψυγείου επιβάλλεται να εξεταστεί συνδυαστικά με την αναμενόμενη ετήσια κατανάλωσή του. Ψυγεία ίδιας ενεργειακής κλάσης είναι δυνατόν να παρουσιάζουν διαφορετική ετήσια κατανάλωση, αφού η κατηγοριοποίηση σε ενεργειακές κλάσεις λαμβάνει υπόψη και τη χωρητικότητα των συσκευών. Ως εκ τούτου δύο ψυγεία διαφορετικής χωρητικότητας είναι δυνατόν να χαρακτηρίζονται ως "A+++" ενεργειακής κλάσης, αλλά να έχουν διαφορετική ετήσια κατανάλωση, διότι ο χώρος που καλούνται να ψύξουν είναι διαφορετικός.
Κλιματική ζώνη
Οι συνθήκες θερμοκρασίας που επικρατούν στο χώρο τοποθέτησης του ψυγείου, είναι κρίσιμες για την ομαλή και αποδοτική λειτουργία του. Τα ψυγεία είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε να λειτουργούν κανονικά εντός συγκεκριμένου εύρους θερμοκρασιών. Ως εκ τούτου ακόμα και τα ψυγεία που έχουν την ίδια ονομασία (ίδιο μοντέλο) παρουσιάζουν διαφορές ανάλογα με την αγορά για την οποία προορίζονται. Πιο συγκεκριμένα τα ψυγεία που αναμένεται να λειτουργήσουν ομαλά σε χώρα τροπικού κλίματος, είναι διαφορετικά από τα αντίστοιχα που προορίζονται για χώρα κανονικού κλίματος. Το εύρος των θερμοκρασιών στο οποίο το ψυγείο αναμένεται να ψύξει επαρκώς τα τρόφιμα χωρίς να καταναλώνει πρόσθετη ενέργεια, περιγράφεται από την κλιματική ζώνη. Στο παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η συσχέτιση μεταξύ των κλιματικών ζωνών και του εύρους των θερμοκρασιών.
| Κλιματική ζώνη | Εύρος θερμοκρασιών |
| Ν (Normal) | +16oC έως +32oC |
| SN (Sub Normal) | +10oC έως +32oC |
| ST (Sub Tropical) | +18oC έως +38oC |
| T (Tropical) | +18oC έως +43oC |
Η Ελλάδα έχει υποτροπικό κλίμα. Συνεπώς το ψυγείο που θα προμηθευτούμε πρέπει να έχει την ένδειξη ST
Ένα ή δύο μοτέρ
Μία ακόμα επιλογή που μπορούμε να κάνουμε, αναφορικά με το μελλοντικό μας ψυγείο, αφορά στην ύπαρξη ενός ή δύο μοτέρ. Στη δεύτερη περίπτωση το κάθε μοτέρ είναι επιφορτισμένο με την ψύξη ενός μόνο τμήματος του ψυγείου (ψύξη ή κατάψυξη), σε αντίθεση με την πρώτη περίπτωση όπου το σύνολο της ψύξης της συσκευής υποστηρίζεται από το μοναδικό μοτέρ. Τα ψυγεία με δύο μοτέρ αποτελούν ακριβότερη λύση από τα αντίστοιχα ενός μοτέρ. Λειτουργούν ομαλά σε μεγαλύτερο εύρος θερμοκρασιών και απαιτούν λιγότερη συντήρηση, διότι η ταυτόχρονη λειτουργία των μοτέρ έχει σαν αποτέλεσμα την μικρότερη επιβάρυνσή τους. Επίσης είναι δυνατή η αυτόνομη ενεργοποίηση/ απενεργοποίηση τους. Ως εκ τούτου οι χώροι της ψύξης και της κατάψυξης είναι πλήρως αυτόνομοι. Σε περίπτωση δυσλειτουργίας του μοτέρ της ψύξης, το μοτέρ της κατάψυξης συνεχίζει απρόσκοπτα τη λειτουργία του και αντίστροφα, παρέχοντας τη δυνατότητα μετακίνησης των τροφίμων στο τμήμα του ψυγείου που είναι σε λειτουργία έως ότου διορθωθεί η βλάβη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ψυγεία ενός μοτέρ που έχουν τη δυνατότητα απενεργοποίησης της ψύξης, ενώ η κατάψυξη συνεχίζει να λειτουργεί και αντίστροφα.
Inox ή βαμμένο inox
Η μοντέρνα οικιακή διαρρύθμιση έχει βγάλει από την "απομόνωση" τον χώρο της κουζίνας. Πλέον οι κουζίνες δεν είναι αποκομμένες από το υπόλοιπο σπίτι και αποτελούν συνέχεια του σαλονιού ή της τραπεζαρίας. Γι' αυτό όλο και περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται προς τα ψυγεία inox, προσπαθώντας να βελτιώσουν την αισθητική του χώρου. Όμως όλα τα inox ψυγεία δεν είναι ίδια και μπορούμε να τα διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες. Στη μία κατηγορία εντάσσονται όσα είναι κατασκευασμένα από inox λαμαρίνα. Τα εν λόγω ψυγεία αποτελούν ακριβότερη επιλογή, αλλά ακόμα και άν χαρακτούν κατά λάθος, συνεχίζουν να έχουν το ίδιο χρώμα και στο σημείο της χαραγής. Στη άλλη κατηγορία εντάσσονται τα ψυγεία όπου οι λαμαρίνες τους είναι βαμένες με inox χρώμα. Τα ψυγεία της δεύτερης κατηγορίας αποτελούν πιο οικονομική επιλογή αλλά σε περίπτωση χαραγής είναι πιθανόν να χάσουν το χρώμα τους και η χαραγή να είναι περισσότερο εμφανής. Τελος θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα inox ψυγεία είναι ιδιαίτερα δεκτικά σε δαχτυλιές με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητος ο συχνός καθαρισμός τους με εξειδικευμένα προϊόντα.
Πρόσθετες Λειτουργίες
Η εξέλιξη της τεχνολογίας στο χώρο των ψυγείων έχει σαν αποτέλεσμα τον εξοπλισμό τους με πρόσθετες λειτουργίες. Στη συνέχεια παρατίθενται οι πλέον σημαντικές που μπορεί να έχει το μελλοντικό μας ψυγείο:
- No-Frost
Στα ψυγεία τεχνολογίας "No-frost" καταργείται η επίπονη διαδικασία της απόψυξης για την αφαίρεση πάγου, αφού η συσκευή προλαμβάνει τη δημιουργία του στα εσωτερικά της τοιχώματα. - Anti-finger
Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα των inox ψυγείων είναι η ανάγκη συχνού καθαρισμού τους, με σκοπό την αφαίρεση των στιγμάτων που αφήνουν τα δάχτυλά μας (δαχτυλιές) στην επιφάνεια της συσκευής. Οι κατασκευάστριες εταιρείες προσπαθώντας να λύσουν το διαπιστωμένο αυτό πρόβλημα εισήγαγαν την τεχνολογία anti-finger που περιορίζει σημαντικά το φαινόμενο. - Έξοδος κρύου νερού
Η συγκεκριμένη λειτουργία υποστηρίζει την παροχή κρύου νερού μέσω κατάλληλης εξόδου (βρύσης) στην εξωτερική πλευρά της πόρτας του ψυγείου. Με το τρόπο αυτό δεν είμαστε αναγκασμένοι να ανοίγουμε την πόρτα κάθε φορά που επιθυμούμε κρύο νερό, διατηρώντας τη θερμοκρασία στο αντίστοιχο τμήμα του ψυγείου. Η συγκεκριμένη λειτουργία επιβάλλεται να διακριθεί περαιτέρω σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το τρόπο που τροφοδοτείται το ψυγείο με νερό. Υπάρχουν μοντέλα που έχουν τη δυνατότητα σύνδεσης απ' ευθείας στην παροχή ύδρευσης. Με το τρόπο αυτό καθίστανται πλήρως αυτόνομα ως προς τη παροχή κρύου νερού. Όμως σε περίπτωση βλάβης (συχνότερο φαινόμενο σε περιοχές με αυξημένη σκληρότητα νερού) η επιδιόρθωση του συστήματος χαρακτηρίζεται από αυξημένη πολυπλοκότητα. Τα υπόλοιπα μοντέλα, που έχουν έξοδο κρύου νερού, τροφοδοτούνται μέσω κατάλληλου δοχείου που βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά της πόρτας. Μειονέκτημα σε αυτή τη περίπτωση αποτελεί ο ανεφοδιασμός ανά τακτά χρονικά διαστήματα του δοχείου, που καταργεί εν μέρει το πλεονέκτημα διατήρησης της θερμοκρασίας στο χώρο του ψυγείου. Επιπρόσθετα η ύπαρξη του δοχείου νερού μειώνει τον ωφέλιμο χώρο αποθήκευσης τροφίμων. - Έξοδος για παγάκια
Η συγκεκριμένη λειτουργία υποστηρίζει τη δημιουργία και παροχή πάγου μέσω κατάλληλης εξόδου στην εξωτερική πλευρά της πόρτας του ψυγείου. Είναι παρεμφερής της λειτουργίας "κρύου νερού" ως προς τους τρόπους παροχής νερού στη συσκευή και των πλεονεκτημάτων/ μειονεκτημάτων που παρουσιάζει. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένα μοντέλα υποστηρίζουν τόσο τη δημιουργία παγοκυψελών όσο και τη δημιουργία θρυμματισμένου πάγου. - Mini Bar
Τα ψυγεία που είναι εξοπλισμένα με mini-bar, έχουν τη δυνατότητα να ψύχουν σε αυτόνομο χώρο διάφορα αντικείμενα όπως ποτήρια, μπουκάλια κλπ, σε συντομότερο χρονικό διάστημα από ότι εάν τα τοποθετούσαμε εντός της συσκευής. Λόγω της αυτονομίας του mini bar η ψύξη γίνεται με ταυτόχρονη απουσία οσμών από τα τρόφιμα, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό στη περίπτωση ενός κοκτέηλ. - Δυνατότητα αλλαγής φοράς ανοίγματος πόρτας
Αν και τα περισσότερα μοντέλα υποστηρίζουν την αλλαγή φοράς ανοίγματος της πόρτας, η λειτουργία δεν θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένη. Ο λανθασμένος υπολογισμός περί της τοποθέτησης του ψυγείου στο χώρο μας, σε συνδυασμό με την αδυναμία αλλαγής της φοράς ανοίγματος, μπορεί να έχουν ως δυσάρεστο αποτέλεσμα το περιορισμένο άνοιγμα της πόρτας του ψυγείου, καθιστώντας τη συσκευή δύσχρηστη. - Ειδοποίηση πόρτας
Ο μηχανικός χειρισμός του ψυγείου, στον οποίο επιδιδόμαστε όλοι καθημερινά, καθιστά ιδιαίτερα χρήσιμη την αυτόματη ειδοποίηση, μέσω χαρακτηριστικού ήχου, σε περίπτωση όπου η πόρτα μείνει ανοιχτή. Χάρη στη συγκεκριμένη λειτουργία είμαστε ασφαλείς ότι το ψυγείο δεν θα λειτουργήσει αναίτια με μεγαλύτερη ένταση, καταναλώνοντας περισσότερη ενέργεια.
